Po ostatnim wpisie, moi uważni recenzenci zwrócili mi uwagę, że używam pewnych sformułowań, które są dla mnie oczywiste, ale niektórzy, mniej doświadczeni w bojach z bankami, mogą mieć problem ze zrozumieniem – o co chodzi. W ten sposób narodził się pomysł na słowniczek kredytowy.
WIBOR – stawka po jakiej banki pożyczają sobie złotówki (w Warszawie), ustalana codziennie. Występuje z dodatkowym doprecyzowaniem oznaczającym długość pożyczki: ON (na jedną noc), SW (na tydzień), 1M (na miesiąc), 3M (na 3 miesiące), 6M (na pół roku), 1Y (na rok). Wyrażona jest w procentach. Żaden klient nie otrzyma pożyczki na tak korzystnych warunkach, ponieważ bank nic by na tym nie zarobił.
LIBOR– stawka po jakiej banki mogą pożyczyć sobie waluty obce (w Londynie), ustalana codziennie. Ma identyczne dodatki jak WIBOR.
Marża – to właśnie zarobek banku, wyrażony w procentach. Zazwyczaj marża nie zmienia się w trakcie kredytowania. Oprocentowanie kredytów hipotecznych, udzielanych w złotówkach ma dwa elementy składowe: WIBOR (z zaznaczeniem, o który chodzi) i marżę. Zazwyczaj marża nie zmienia się w trakcie kredytowania, a więc jest elementem stałym. Na przykładzie wygląda to tak: marża 2,5% + WIBOR 3M (np. 1,73%) = 4,23% (oprocentowanie kredytu).
Stopa procentowa – oprocentowanie pożyczki/kredytu. Może zawierać części składowe (patrz:marża), albo być podane jedną wartością. Może też się zmieniać w okresie kredytowania.
Stała stopa procentowa – sytuacja, w której bank pożycza pieniądze na ściśle ustalony procent. Nie może ona ulec zmianie w okresie kredytowania. Stosowana tylko do krótkich pożyczek i kredytów.
Zmienna stopa procentowa – tutaj, jak wskazuje nazwa, nie ma pewności jakie odsetki zapłacimy w przyszłości. W zależności od różnych okoliczności (np. zmiany WIBOR, a nawet uchwały zarządu banku) możemy płacić więcej lub mniej.
Odsetki maksymalne – ustalone przez NBP oprocentowanie maksymalne (obecnie 10%). Umowy zawierające wyższe oprocentowanie, oznaczają, że bank może pobrać tylko odsetki maksymalne.
RRSO – rzeczywista roczna stopa oprocentowania. Całkowity koszt kredytu wyrażony w procentach, ustalany zgodnie z przepisem prawa, według skomplikowanego wzoru. Zwykle stopa procentowa RRSO jest znacznie wyższa niż podana w reklamie stopa podstawowa. Dlaczego? Należy do niej wliczyć cały koszt kredytu, a więc poza oprocentowaniem, również prowizje, koszty ubezpieczenia itp. W ten sposób z oferty atrakcyjnej (oprocentowanej na 5%) może zrobić się zupełnie przeciętna (15%). Ma znaczenie szczególnie w przypadkach kredytów krótkoterminowych (prowizja rozkłada się na niewiele rat). W kredycie hipotecznym RRSO podnoszone jest przez wysokie koszty ubezpieczenia.
Pożyczka „Raty 0%” – używany przez banki slogan oznaczający najczęściej pożyczkę z zerowym oprocentowaniem (co nie oznacza, że nie będzie prowizji, ubezpieczenia i innych kosztów dodatkowych). RRSO takiej pożyczki może wynosić nawet kilkanaście procent.
Pożyczka „Prawdziwe raty 0%” albo „3×0%” -pożyczka, której RRSO faktycznie wynosi 0% tzn. nie ma ani oprocentowania, ani prowizji, ani innych kosztów dodatkowych. Wygląda korzystnie, ale zarobek sprzedawcy wliczony jest w cenę towaru (wyższą niż gdzie indziej).
Prowizja – opłata za udzielenie pożyczki/kredytu pobierana przy jego zaciągnięciu. Im dłuższy kredyt i większa pożyczana kwota, prowizja powinna być niższa. W przypadku kredytów hipotecznych banki czasami całkowicie z niej rezygnują (podwyższając marżę), a przypadku gotówkowych, prowizja wynosi czasami nawet 10%, co ma kolosalny wpływ na RRSO.
Raty równe – sposób spłaty kredytu/pożyczki polegający na tym, że wszystkie raty od początku do końca mają ustaloną wysokość. Początkowo spłacamy głównie odsetki, a stopniowo coraz więcej kapitału.
Raty malejące – w tym przypadku pierwsza rata jest największa, a ostatnia najmniejsza. Wynika to z faktu, że ilość kapitału w każdej racie jest stała, a zmienia się kwota odsetek, ponieważ oprocentowaniu ulega kapitał do spłaty.
Wakacje kredytowe – oferowana przez banki możliwość pominięcia jednej/dwóch rat kredytu/pożyczki w pewnym okresie (np. raz na rok). Reklamowane są jako wielka ulga, gdy tymczasem stanowią dodatkowe obciążenie (zwiększają sumę odsetek i wydłużają spłatę kredytu lub podnoszą ratę).
Zdolność kredytowa – obliczona przez bank możliwość spłaty kredytu o określonej sumie, a precyzyjnie płacenia raty o pewnej wysokości. Duża zdolność wynika najczęściej z wysokiego dochodu, z jego pewności (umowa o pracę na czas nieoznaczony obowiązująca od dłuższego czasu), dotychczasowej historii kredytowej oraz niewielkiego (lub żadnego) obciążenia dochodu spłatami. W standardowym przypadku zakłada się, że wszystkie raty nie mogą przekroczyć 40-60% dochodu.